De onzichtbare wonden genezen: trauma en alcohol begrijpen

Sommige wonden zijn niet zichtbaar. Het zijn de interne littekens die zijn achtergelaten door ervaringen waardoor u zich lang nadat de dreiging was geweken, onveilig, gekwetst of bang voelde. Wanneer deze ervaringen in de kindertijd plaatsvinden, kan het alarmsysteem van uw hersenen op scherp blijven staan. Om dit constante interne geluid te dempen, kan alcohol de enige uitweg lijken. Dit is geen persoonlijke tekortkoming; het is de wanhopige zoektocht van je hersenen naar veiligheid. Het begrijpen van dit verband is de eerste stap op weg naar het vinden van gezondere manieren om je eindelijk veilig te voelen.

De trauma-alcoholverbinding

Na een trauma grijpen we van nature naar dingen waardoor we ons beter voelen. Hoewel sommige coping-methoden constructief zijn, creëren andere – zoals alcohol – meer problemen dan ze oplossen. Alcohol kan tijdelijke verlichting bieden, maar het verergert onvermijdelijk de situatie. De dingen die we onder invloed doen en zeggen kunnen nieuwe traumatische ervaringen veroorzaken, waardoor we met grotere problemen achterblijven dan waarmee we begonnen.

Hoe kindertrauma de hersenen beïnvloedt

Zoals trauma-expert Bessel A. van der Kolk uitlegt in ‘The Body Keeps the Score’ heeft trauma een diep fysieke dimensie. Het lichaam zelf kan een onveilige plek worden om in te wonen. Getraumatiseerde mensen voelen zich vaak onveilig in hun lichaam, voortdurend gebombardeerd door interne waarschuwingssignalen. Om hiermee om te gaan, kunnen ze experts worden in het negeren van onderbuikgevoelens en het verdoven van het bewustzijn.

Dit activeert het overlevingssysteem van de hersenen, waardoor de amygdala – het emotionele alarmcentrum – voortdurend gevaar signaleert, zelfs als er geen gevaar bestaat. Deze aandoening, bekend als posttraumatische stressstoornis (PTSS), zorgt ervoor dat mensen zich chronisch angstig en gestrest voelen. De wetenschap toont aan dat trauma de hippocampus, het hersengebied dat verantwoordelijk is voor het geheugen en het leren, kan verkleinen, waardoor het moeilijker wordt om reacties aan te passen nadat de dreiging voorbij is. In wezen komen de hersenen vast te zitten in de ‘overlevingsmodus’.

Waarom alcohol aantrekkelijk wordt

Alcoholmisbruik gaat vaak gepaard met PTSS. Uit onderzoek blijkt dat 45% van de mensen die in behandeling zijn voor een alcoholstoornis ook PTSS heeft. Zo verbinden ze:

• Tijdelijke stemmingsboost: De dopaminestoot van alcohol zorgt voor een kortstondig gevoel van opbeurendheid, maar dit verdwijnt meestal binnen 20 minuten, waardoor u zich slechter voelt dan voorheen.
• Ontspanning op korte termijn: Als depressivum stimuleert alcohol de kalmerende neurotransmitters, terwijl het de prikkelende neurotransmitters vermindert. Langdurig gebruik verhoogt echter de angst terwijl de hersenen zichzelf opnieuw in evenwicht proberen te brengen.
• Slaapverstoring: hoewel alcohol je in eerste instantie kan helpen in slaap te vallen, berooft het je van de herstellende REM-slaap en veroorzaakt het later op de nacht verstoringen.

De omvang van het probleem

Als je alcohol gebruikt om met een moeilijk verleden om te gaan, ben je niet de enige. Onderzoek toont aan dat personen die vier of meer nadelige ervaringen in de kindertijd hebben meegemaakt, een 7,2 keer hoger risico hebben om alcoholafhankelijkheid te ontwikkelen. Uit onderzoek onder mensen die in de verslavingszorg zitten, blijkt dat 62% lichamelijk of seksueel misbruik in hun jeugd heeft gemeld, en dat minstens de helft van de mensen die in de verslavingszorg zitten ook PTSS heeft.

Jouw pad naar genezing

Acknowledge What Happened

Valideer eerst uw trauma als legitiem. Doe uw ervaringen niet af als ‘niet erg genoeg’ en geef uzelf ook niet de schuld dat u moeite heeft vooruit te komen. Uit onderzoek blijkt dat zelfs ‘mildere’ vormen van trauma – zoals pesten, het omkeren van de rol van de ouders of het getuige zijn van middelenmisbruik in het huishouden – een diepgaande invloed kunnen hebben op de geestelijke gezondheid.

Identify Your Feelings

Je pijn onder woorden brengen werkt krachtig helend. Zoals Fred Rogers zei: "Alles wat menselijk is, kan worden vermeld, en alles wat vermeld kan worden, kan beter beheersbaar zijn." Het opschrijven van gedachten en emoties schept afstand om beter te kunnen begrijpen en omgaan met wat er is gebeurd. Praten met vertrouwde vrienden, familie of een trauma-geïnformeerde therapeut houdt het gesprek gaande en biedt de nodige ondersteuning.

Consider Professional Support

Twee bijzonder effectieve therapieën zijn onder meer:

• Cognitieve gedragstherapie (CBT): helpt bij het doorbreken van denkpatronen die tot ongewenst gedrag leiden
• EMDR-therapie: richt zich op stressreacties op traumatische herinneringen en creëert nieuwe neurale paden

Find Healthier Coping Strategies

• Mindfulness: Brengt je naar het huidige moment en helpt bij het reguleren van de hersenactiviteit die wordt beïnvloed door trauma en alcohol
• Oefening: Verlaagt op natuurlijke wijze stress en stimuleert feel-good neurochemicaliën
• Creatieve activiteiten: Transformeer moeilijke emoties in iets betekenisvols en activeer posttraumatische groei

Build Your Support System

Genezing is gemakkelijker met ondersteuning. Neem contact op met vertrouwde vrienden en familie en overweeg om lid te worden van ondersteunende gemeenschappen. Onderzoek toont aan dat sociale steun feel-good neurochemicaliën activeert die de pijn van trauma verzachten en het verlangen naar alcohol verminderen.

Je verdient het om te genezen

Zoals psychotraumatoloog Peter A. Levine opmerkt: 'De paradox van trauma is dat het zowel de kracht heeft om te vernietigen als de kracht om te transformeren en weer tot leven te wekken.' Hetzelfde geldt voor de reis met alcohol: hoewel uitdagend, kan het leiden tot niveaus van gezondheid en geluk die je je nooit had kunnen voorstellen.

Veelgestelde vragen

What if my experiences don't seem "traumatic enough"?

Trauma wordt niet alleen gedefinieerd door catastrofale gebeurtenissen. Elke ervaring waardoor u zich zeer onveilig of overweldigd voelde, telt. Als je merkt dat je drinkt om met die gevoelens om te gaan, is dat belangrijk genoeg om aan te pakken.

Why does alcohol feel helpful for anxiety if it makes things worse?

Beschouw alcohol als een lening met een hoge rente voor je hersenen. Het biedt tijdelijke verlichting, maar veroorzaakt op de lange termijn meer angst terwijl je hersenen proberen zichzelf weer in evenwicht te brengen.

Do I need to address trauma before changing drinking habits?

Het is het meest effectief om aan beide tegelijk te werken via een geïntegreerde behandeling. Deze aanpak legt een solide basis voor duurzaam herstel.

Belangrijkste afhaalrestaurants

• De drang van je hersenen om te drinken is vaak een zoektocht naar veiligheid, geen karakterfout
• Alcohol verdooft de pijn tijdelijk, maar verdiept de wonden op de lange termijn
• Blijvende verandering komt voort uit het genezen van de grondoorzaken door middel van nieuwe copingvaardigheden, professionele ondersteuning en gemeenschapszin