Rượu là chất kích thích hay trầm cảm? Sự thật bất ngờ

Tất cả chúng ta đều cảm nhận được điều đó: nguồn năng lượng bùng nổ ban đầu sau ly rượu đầu tiên, đặc biệt là khi bài hát yêu thích của bạn bắt đầu vang lên. Sự mệt mỏi trong tuần dường như tan biến, bạn bỗng cảm thấy nói nhiều hơn, hướng ngoại và vô tư hơn. Nhưng rượu có thực sự kích thích bạn hay nó chỉ làm giảm sự ức chế của bạn?

Hãy cùng khám phá xem rượu là chất kích thích hay trầm cảm, nó ảnh hưởng như thế nào đến hệ thần kinh trung ương của bạn và cách cải thiện mối quan hệ của bạn với việc uống rượu.

Chất kích thích là gì?

Chất kích thích là chất kích hoạt hệ thần kinh trung ương (CNS), tăng cường năng lượng, sự tỉnh táo và tập trung. Chất kích thích thường làm tăng nhịp tim và huyết áp. Caffeine là chất kích thích tự nhiên phổ biến giúp bạn cảm thấy tỉnh táo và tràn đầy năng lượng hơn.

Một số chất kích thích là thuốc kê đơn, dùng để điều trị các tình trạng như chứng ngủ rũ và ADHD. Những loại khác, như cocaine và methamphetamine, là những loại ma túy bất hợp pháp có khả năng lạm dụng cao.

Rượu có phải là chất kích thích?

Không, rượu không phải là chất kích thích. Mặc dù ban đầu nó có thể khiến bạn cảm thấy sôi nổi và tràn đầy năng lượng nhưng những cảm giác này không phải do kích thích hóa học. Thay vào đó, rượu sẽ ức chế sự ức chế của bạn.

Nghiên cứu cho thấy rằng ngay cả lượng rượu thấp đến trung bình cũng làm giảm chức năng hệ thần kinh trung ương, làm chậm suy nghĩ, lời nói và cử động của bạn. Cảm giác hưng phấn ban đầu đến từ sự dâng trào của dopamine - chất hóa học mang lại cảm giác dễ chịu - được giải phóng trong não. Nhưng khi rượu lưu hành, thời gian phản ứng chậm lại, suy nghĩ trở nên mơ hồ và trí nhớ suy giảm.

Đó là lý do tại sao rượu được xếp vào loại chất gây trầm cảm: nó làm suy yếu hệ thần kinh trung ương, làm chậm hoạt động của não và làm gián đoạn sự giao tiếp giữa các tế bào não.

Rượu hoạt động như một chất gây trầm cảm như thế nào

Rượu là một chất gây trầm cảm hướng tâm thần, nghĩa là nó làm chậm hệ thần kinh trung ương và ảnh hưởng đến tâm trạng, suy nghĩ và hành vi. Sau một vài ly rượu, bạn có thể nhận thấy mình cười chậm hơn, kém phối hợp hơn hoặc đột nhiên mệt mỏi. Đây là rượu đóng vai trò như một “kẻ hạ gục”.

Đây là cách nó hoạt động trong não:

• GABA: Rượu tăng cường axit gamma-aminobutyric (GABA), một chất dẫn truyền thần kinh làm chậm hoạt động của não, dẫn đến cảm giác thư giãn hoặc uể oải.
• Glutamate: Rượu làm giảm glutamate, một chất dẫn truyền thần kinh giúp tăng tốc hoạt động của não. Điều này làm chậm quá trình xử lý thần kinh và làm suy yếu khả năng lý luận và phán đoán.
• Dynorphin: Sau khi uống rượu, não sẽ giải phóng dynorphin để cân bằng lượng dopamine cao. Nồng độ dynorphin cao có thể gây khó chịu và góp phần gây ra tâm trạng tiêu cực, đặc biệt là khi sử dụng rượu mãn tính.

Tác dụng phụ thường gặp của thuốc trầm cảm

Rượu có nhiều tác dụng phụ với các thuốc trầm cảm khác như barbiturat và benzodiazepin. Tùy thuộc vào lượng bạn uống, kích thước cơ thể và các yếu tố khác, bạn có thể gặp phải:

• Suy giảm khả năng phối hợp và vận động
• Tâm thần bối rối hoặc u ám
• Nói ngọng
• Vấn đề về trí nhớ và nhận thức
• Hạ huyết áp và nhịp tim chậm lại
• Thở chậm hoặc chán nản
• Buồn nôn, nôn hoặc chóng mặt
• Mất ý thức
• Tâm trạng thất thường hoặc cảm xúc bất ổn

Uống nhiều rượu có thể dẫn đến ngộ độc rượu, suy hô hấp, hôn mê hoặc tử vong. Các dấu hiệu cảnh báo bao gồm lú lẫn, nôn mửa, nhiệt độ cơ thể thấp, da xanh và thở không đều.

Mối liên hệ giữa rượu và trầm cảm

Vì rượu là chất gây trầm cảm nên không có gì ngạc nhiên khi nó có liên quan đến trầm cảm. Việc sử dụng sai thường xuyên có thể phá vỡ hoạt động hóa học của não, làm thay đổi tâm trạng và cảm xúc về lâu dài.

Rượu có thể làm giảm mức serotonin, làm trầm trọng thêm tình trạng trầm cảm và lo lắng. Lượng dynorphin tăng vọt sau khi uống rượu có thể làm sâu sắc thêm những cảm xúc tiêu cực, đôi khi dẫn đến một chu kỳ uống rượu để đối phó — điều này chỉ khiến mọi việc trở nên tồi tệ hơn.

Trầm cảm cũng có thể dẫn đến lạm dụng rượu, vì mọi người có thể uống rượu để xoa dịu nỗi đau tinh thần. Các nghiên cứu cho thấy người lớn bị trầm cảm có nhiều khả năng uống rượu say hơn.

Sử dụng rượu lâu dài có thể gây ra các vấn đề sức khỏe thể chất như bệnh gan, viêm tụy, huyết áp cao, bệnh tim, rối loạn nhận thức và tăng nguy cơ ung thư.

Cải thiện mối quan hệ của bạn với rượu

Vì rượu làm chậm hoạt động của não và ảnh hưởng đến tâm trạng cũng như hành vi của bạn nên việc cắt giảm hoặc bỏ rượu có thể có lợi cho sức khỏe thể chất, tinh thần và cảm xúc của bạn. Dưới đây là năm lời khuyên dựa trên cơ sở khoa học để trợ giúp:

• Hiểu tác động của rượu: Suy nghĩ xem việc uống rượu ảnh hưởng như thế nào đến tâm trạng, sức khỏe, công việc và các mối quan hệ của bạn. Tự đánh giá trung thực có thể thúc đẩy sự thay đổi.
• Bắt đầu viết nhật ký: Viết giúp xây dựng sự tự nhận thức và khám phá lý do tại sao bạn uống rượu. Nghiên cứu cho thấy viết nhật ký có thể cải thiện tâm trạng, giảm căng thẳng và tăng cường chức năng nhận thức.
• Thực hành uống rượu có chánh niệm: Hãy cố ý uống rượu. Đặt giới hạn, biết hàm lượng cồn trong đồ uống của bạn và thay thế bằng nước lọc.
• Tham gia vào những sở thích mới: Phá bỏ thói quen uống rượu bằng cách thử các hoạt động mới—như vẽ tranh, học một nhạc cụ hoặc thể thao. Điều này xây dựng sự tự tin và lấp đầy thời gian của bạn theo những cách lành mạnh hơn.
• Xây dựng hệ thống hỗ trợ: Thay đổi sẽ dễ dàng hơn nếu có sự hỗ trợ từ bạn bè, gia đình, nhóm hỗ trợ hoặc nhà trị liệu. Các nghiên cứu cho thấy hỗ trợ xã hội làm tăng thành công trong việc giảm sử dụng rượu.

Điểm mấu chốt

Rượu là chất gây trầm cảm, làm chậm chức năng hệ thần kinh trung ương và hoạt động của não. Mặc dù nó có thể gây ra cảm giác hưng phấn ban đầu nhưng nó lại làm suy giảm khả năng phán đoán, làm chậm phản ứng và thay đổi tâm trạng. Ngay cả một lượng nhỏ cũng có tác dụng gây trầm cảm và việc lạm dụng lâu dài có thể làm trầm trọng thêm tình trạng trầm cảm và dẫn đến lệ thuộc.

Để bảo vệ bản thân, hãy hạn chế uống rượu và áp dụng những thói quen lành mạnh hơn. Nếu bạn muốn cắt giảm nhưng không biết bắt đầu từ đâu, Rathermate có thể giúp bạn. Chúng tôi đã hỗ trợ hàng triệu người xây dựng mối quan hệ lành mạnh hơn với rượu và cải thiện sức khỏe tổng thể của họ.