Stres ve Yüksek Kolesterol Arasındaki Şaşırtıcı Bağlantı

Yüksek kolesterolü düşündüğümüzde aklımıza genellikle diyet suçluları gelir: fast food, kızarmış yiyecekler, şekerli yiyecekler ve işlenmiş etler. Bu gıdalar aslında kolesterol seviyelerini yükseltme yetenekleri de dahil olmak üzere birçok nedenden dolayı zararlıdır.

Ancak bilmediğiniz bir şey var: Stres aynı zamanda kolesterolü de önemli ölçüde yükseltebilir. Kronik veya günlük stres yalnızca geçici olarak kolesterolü etkilemez; sonuçta kalp hastalığına da katkıda bulunabilir. Bu bağlantıyı daha ayrıntılı olarak inceleyelim.

Stres Kolesterol Düzeylerini Nasıl Etkiler?

Stresli olduğunuzda vücudunuz savaş ya da kaç tepkisini harekete geçirir. Beyin sapına yakın bir bez olan hipotalamus, adrenalin ve kortizol salgılar. Bu hormonlar kalp atış hızını artırır, enerjiyi artırır ve beyne kan akışını artırır.

Evrimsel olarak bu tepki, avcılardan kaçmak gibi acil tehditlerden kurtulmamıza yardımcı oldu. Günümüzde finansal kaygılar gibi hayati tehlike oluşturmayan durumlarda bile devreye giriyor.

Adrenalin ve kortizol kolesterol üretimini uyarır. Kolesterol, D vitamini sentezi ve hormon üretimi de dahil olmak üzere temel vücut fonksiyonları için kullanılan mumsu, yağlı bir maddedir. Ancak aşırı kolesterol, arterleri tıkayarak kalp krizi veya felç riskini artırabilir.

Stres çözülene kadar adrenalin ve kortizol seviyeleri yüksek kalır. Ne yazık ki birçok insan sürekli bir stres halinde yaşıyor, bu da hem kısa hem de uzun vadede yüksek kolesterole ve kalp hastalığı riskinin artmasına neden oluyor.

Stres ayrıca yüksek yoğunluklu lipoproteinleri (HDL) veya "iyi" kolesterolü azaltan inflamasyonu da teşvik eder. HDL, arterleri tıkayan "kötü" kolesterol olan düşük yoğunluklu lipoproteinlerin (LDL) ortadan kaldırılmasına yardımcı olur.

Araştırmalar Stres ve Kolesterol Hakkında Neleri Ortaya Çıkarıyor?

Giderek artan kanıtlar, stresin kolesterol üzerindeki zararlı etkilerini vurgulamaktadır. 2017 yılında yapılan bir araştırma, psikolojik stresin trigliseritleri ve LDL'yi (düşük olması gereken) artırdığını, HDL'yi (yüksek olması gereken) azalttığını buldu.

Başka bir çalışma iş stresini sağlıksız kolesterol seviyelerine bağladı. İş stresi yüksek olanların kolesterol ilacına ihtiyaç duyma olasılıkları daha yüksekti.

Stresle nasıl başa çıktığımız önemli bir rol oynar. Pek çok insan, stresi geçici olarak azaltabilen, ancak zamanla kilo alımına ve kolesterolün yükselmesine neden olan, şeker ve karbonhidrat oranı yüksek, sağlıksız, rahatlatıcı yiyecekler yiyerek bu durumla başa çıkıyor.

Aşırı içki içmek veya sigara içmek gibi diğer sağlıksız başa çıkma mekanizmaları da kolesterolü yükseltir. Fiziksel aktivite eksikliği sorunu daha da artırmaktadır.

Zaten yüksek kolesterolünüz varsa, stres durumu daha da kötüleştirebilir. Bir çalışma, üç yıl boyunca daha yüksek strese sahip kişilerin, daha az strese sahip olanlara kıyasla kolesterolünün yüksek olduğunu gösterdi.

Sağlıklı bireylerde bile stresli dönemlerde kolesterolün yükseldiği görülebilir. Örneğin üniversite öğrencilerinin sınavlar sırasında kortizol, adrenalin ve kolesterol seviyeleri daha yüksekti.

Kişilik ve Stres Arasındaki Bağlantı

Araştırmalar bazı insanların kardiyovasküler sistemlerinin strese daha güçlü tepki verdiğini gösteriyor. Örneğin stresli anlarda bazı kişilerde kan basıncı daha fazla yükselebilir.

Kişilik tipleri (A, B, C, D ve E) stres tepkilerini tahmin edebilir. A ve D tipleri tipik olarak yüksek stresli kişiliklerdir ve stres hormonlarına karşı daha duyarlıdırlar. Daha rahat tiplere göre daha hızlı kalp atışları, daralmış arterler ve daha yüksek kan şekeri salınımı yaşarlar.

Araştırmalar, "yüksek stresli" kişilik tiplerinin hayal kurmak gibi neşeli aktivitelerle kolesterol riskini azaltabildiğini öne sürüyor. İşyerindeki çatışmaları azaltmak, alanları düzenlemek ve günlük görevleri gerçekçi bir şekilde planlamak da stresi yönetmeye yardımcı olur.

Strese Bağlı Yüksek Kolesterolün Önlenmesi

Stres, kolesterol düzeylerine hem anında hem de zamanla zarar verdiğinden, stresi yönetmek çok önemlidir. İşte etkili stratejiler:

• Egzersiz: Düzenli fiziksel aktivite hem strese hem de kolesterole fayda sağlar. Amerikan Kalp Derneği günde 30 dakika yürüyüş yapılmasını öneriyor ancak ev işleri bile benzer faydalar sağlayabilir. Önemli olan aktif kalmaktır.
• Sağlıklı Beslenin: Meyve, sebze ve bütün gıdalar açısından zengin bir diyete odaklanın. Doymuş ve trans yağları azaltın. Kırmızı ve işlenmiş etler yerine kümes hayvanları ve balık gibi yağsız proteinleri seçin. Tam tahıllara ve taze ürünlere ağırlık verin ve şeker ve beyaz un gibi basit karbonhidratlardan kaçının.
• Gevşeme Tekniklerini Uygulayın: Sakinleştirici uygulamaları rutininize ekleyin. Öğle yemeğinde sadece beş dakika yapılan derin nefes egzersizleri zihninizi ve bedeninizi etkili bir şekilde sakinleştirebilir. Farkındalık, meditasyon ve yoga da rahatlamayı teşvik etmek için mükemmeldir.

Stresi yönetmek için alkol kullanıyorsanız Quietmate'e katılmayı düşünün. İçmeyi azaltmanıza ve fiziksel, zihinsel ve duygusal sağlığınızı destekleyen daha sağlıklı alışkanlıklar geliştirmenize yardımcı olabilir.