Het verrassende verband tussen stress en hoog cholesterol

Als we aan een hoog cholesterolgehalte denken, gaan onze gedachten doorgaans uit naar de boosdoeners in de voeding: fastfood, gefrituurde producten, zoete lekkernijen en bewerkte vleeswaren. Deze voedingsmiddelen zijn inderdaad om meerdere redenen schadelijk, waaronder hun vermogen om het cholesterolgehalte te verhogen.

Maar hier is iets dat je misschien niet weet: stress kan ook het cholesterol aanzienlijk verhogen. Chronische of dagelijkse stress heeft niet alleen een tijdelijke invloed op het cholesterolgehalte, maar kan uiteindelijk bijdragen aan hartziekten. Laten we dit verband verder onderzoeken.

Hoe stress het cholesterolgehalte beïnvloedt

Bij stress activeert je lichaam zijn vecht-of-vluchtreactie. De hypothalamus, een klier vlakbij de hersenstam, geeft adrenaline en cortisol af. Deze hormonen verhogen de hartslag, verhogen de energie en verbeteren de bloedtoevoer naar de hersenen.

Evolutionair gezien heeft deze reactie ons geholpen om onmiddellijke bedreigingen te overleven, zoals het ontsnappen aan roofdieren. Tegenwoordig treedt het zelfs op in niet-levensbedreigende situaties, zoals financiële zorgen.

Adrenaline en cortisol stimuleren de cholesterolproductie. Cholesterol is een wasachtige, vettige substantie die wordt gebruikt voor essentiële lichaamsfuncties, waaronder de synthese van vitamine D en de productie van hormonen. Een teveel aan cholesterol kan echter de slagaders verstoppen, waardoor het risico op een hartaanval of beroerte toeneemt.

De adrenaline- en cortisolspiegels blijven hoog totdat de stress is verdwenen. Helaas leven veel mensen in een constante staat van stress, wat leidt tot zowel een hoog cholesterolgehalte op de korte als op de lange termijn en een verhoogd risico op hart- en vaatziekten.

Stress bevordert ook ontstekingen, waardoor lipoproteïnen met hoge dichtheid (HDL) of ‘goede’ cholesterol worden verminderd. HDL helpt bij het verwijderen van lipoproteïnen met lage dichtheid (LDL), het ‘slechte’ cholesterol dat de bloedvaten verstopt.

Wat onderzoek onthult over stress en cholesterol

Steeds meer bewijsmateriaal wijst op de schadelijke effecten van stress op cholesterol. Uit een onderzoek uit 2017 bleek dat psychologische stress de triglyceriden en LDL (die laag zouden moeten zijn) verhoogde, terwijl HDL (die hoog zou moeten zijn) daalde.

Een ander onderzoek bracht werkstress in verband met een ongezond cholesterolgehalte. Degenen met hoge werkstress hadden vaker cholesterolmedicatie nodig.

Hoe we omgaan met stress speelt een rol. Veel mensen kunnen hiermee omgaan door ongezond comfortvoedsel met veel suiker en koolhydraten te eten, wat de stress tijdelijk kan verminderen, maar na verloop van tijd kan leiden tot gewichtstoename en een hoger cholesterolgehalte.

Andere ongezonde coping-mechanismen – zoals overmatig drinken of roken – verhogen ook het cholesterolgehalte. Gebrek aan fysieke activiteit maakt het probleem nog groter.

Als u al een hoog cholesterolgehalte heeft, kan stress dit verergeren. Eén onderzoek toonde aan dat mensen met meer stress gedurende drie jaar een verhoogd cholesterolgehalte hadden vergeleken met mensen met minder stress.

Zelfs gezonde mensen kunnen het cholesterol zien stijgen tijdens stressvolle perioden. Studenten hadden bijvoorbeeld een hoger cortisol-, adrenaline- en cholesterolgehalte tijdens examens.

Het verband tussen persoonlijkheid en stress

Uit onderzoek blijkt dat het cardiovasculaire systeem van sommige mensen sterker reageert op stress. De bloeddruk kan bijvoorbeeld bij bepaalde personen tijdens stressvolle momenten sterker stijgen.

Persoonlijkheidstypen (A, B, C, D en E) kunnen stressreacties voorspellen. Typen A en D zijn doorgaans stressvolle persoonlijkheden, gevoeliger voor stresshormonen. Ze ervaren een snellere hartslag, vernauwde slagaders en een hogere bloedsuikerspiegel dan meer ontspannen types.

Studies suggereren dat persoonlijkheidstypes met een hoge stress het cholesterolrisico kunnen verlagen door zich bezig te houden met luchtige activiteiten zoals dagdromen. Het verminderen van conflicten op de werkplek, het organiseren van ruimtes en het realistisch plannen van dagelijkse taken helpen ook bij het beheersen van stress.

Voorkomen van stressgerelateerd hoog cholesterol

Omdat stress zowel onmiddellijk als na verloop van tijd het cholesterolgehalte schaadt, is het beheersen van stress cruciaal. Hier zijn effectieve strategieën:

• Lichaamsbeweging: Regelmatige fysieke activiteit is goed voor zowel stress als cholesterol. De American Heart Association beveelt dagelijks 30 minuten wandelen aan, maar zelfs huishoudelijke taken kunnen vergelijkbare voordelen bieden. De sleutel is om actief te blijven.
• Eet gezond: Focus op een dieet dat rijk is aan fruit, groenten en volwaardige voeding. Verminder verzadigde vetten en transvetten. Kies magere eiwitten zoals gevogelte en vis boven rood en bewerkt vlees. Benadruk volle granen en verse producten en vermijd eenvoudige koolhydraten zoals suiker en witte bloem.
• Oefen ontspanningstechnieken: neem kalmerende oefeningen op in uw routine. Diepe ademhalingsoefeningen, die slechts vijf minuten tijdens de lunch worden gedaan, kunnen uw lichaam en geest effectief kalmeren. Mindfulness, meditatie en yoga zijn ook uitstekend geschikt om ontspanning te bevorderen.

Als u alcohol gebruikt om stress onder controle te houden, overweeg dan om u aan te sluiten bij Quietmate. Het kan u helpen het alcoholgebruik te verminderen en gezondere gewoonten op te bouwen die uw fysieke, mentale en emotionele welzijn ondersteunen.