Waarom drinken sommige mensen meer dan anderen?

Denk eens terug aan je studententijd. Waarschijnlijk had je ooit huisgenoten en was er waarschijnlijk veel alcohol in de buurt. Hoewel het leek alsof ‘iedereen’ dronk, is dat vaak niet het geval. Mensen drinken op verschillende niveaus: sommigen slechts in zeldzame gevallen, anderen regelmatig maar matig, sommigen zwaar, en sommigen ontwikkelen een regelrechte verslaving.

Waarom drinken sommige mensen meer dan anderen? En waarom ontwikkelen sommigen een alcoholgebruiksstoornis (AUD)? De antwoorden zullen je misschien verrassen!

Waarom drink ik zoveel?

Waarom houden sommige mensen hun alcoholgebruik minimaal, terwijl anderen afglijden naar een verslaving – soms met verwoestende gevolgen? Of iemand nu wel of niet AUD ontwikkelt, er komen rode draden voor in de verhalen van degenen die merken dat het drinken vaste voet aan de grond heeft gekregen. Van genetica en omgeving tot de aard van alcohol zelf: er kunnen verschillende factoren een rol spelen.

1. Je hebt (per ongeluk) je hersenen opnieuw bedraad

Eerst en vooral: alcohol is verslavend. Het activeert het beloningssysteem van de hersenen en zorgt ervoor dat we terugkomen voor meer. Zo werkt het:

• Alcohol geeft ons een goed gevoel – kortstondig. Het stimuleert dopamine, de neurochemische ‘gouden ster’ voor gewone handelingen. Dit beloningssysteem, bedoeld voor overlevingsgewoonten zoals eten en gezelligheid, kan worden gekaapt door middelen als alcohol. Maar de korte euforie maakt al snel plaats voor angst, rusteloosheid of stemmingswisselingen na zwaar drinken.
• Het veroorzaakt ontspanning – tijdelijk. Alcohol verhoogt GABA (een remmende neurotransmitter) en verlaagt glutamaat (een prikkelende neurotransmitter), wat leidt tot korte termijn ontspanning gevolgd door slaperigheid. Uren later kan een rebound-effect rusteloosheid en een verstoorde slaap veroorzaken.
• Afhankelijkheid ontwikkelt zich in de loop van de tijd. Om zich aan alcohol aan te passen, verminderen de hersenen de natuurlijke dopamineproductie, waardoor de tolerantie toeneemt. Misbruik verandert in afhankelijkheid, waarbij je alcohol nodig hebt om je normaal te voelen.
• Terugtrekking en onbedwingbare trek maken stoppen moeilijk. Afhankelijkheid brengt symptomen als beverigheid, misselijkheid of toevallen met zich mee, samen met intense hunkering. Dit duidt vaak op een alcoholgebruiksstoornis (AUD), een aandoening die wordt gekenmerkt door een onvermogen om het drinken onder controle te houden, ondanks negatieve gevolgen.
• Het brein ‘herinnert’ zich misbruik uit het verleden. Zelfs na het stoppen kunnen veranderingen in de dopamineroutes aanhouden. Als u weer alcohol drinkt, kunnen deze routes opnieuw worden geactiveerd, waardoor de cyclus opnieuw wordt gestart.

Als dit bekend klinkt, ben je niet de enige: in 2023 worstelden 28,1 miljoen Amerikaanse volwassenen met AUD. Voor meer informatie kunt u de bronnen over alcoholgebruiksstoornissen raadplegen.

Tip: Veel behandelingsopties kunnen helpen, waaronder intramurale zorg, cognitieve gedragstherapie, mindfulness en apps zoals Quietmate. De sleutel is het werken met de neuroplasticiteit van je hersenen: het vermogen om zichzelf opnieuw te bedraden.

2. De media hebben de deal bezegeld

Zoals Annie Grace in This Naked Mind opmerkt, is alcohol in onze samenleving de enige drug op aarde die je moet rechtvaardigen als je het niet gebruikt. Vaak zien we dat alcohol verband houdt met feesten, gezelligheid en ontspanning – en de media versterken deze illusie.

• Tv-programma's als How I Met Your Mother of Cheers normaliseren en verheerlijken het drinken, waardoor het routineus en leuk lijkt.
• Realityshows en posts op sociale media stellen alcohol vaak in een positief daglicht, en laten zelden katers of afkickverblijven zien.

Tip: Als de media ongezond drinken uitlokken, let dan goed op waar je naar kijkt. Kies programma’s die zich niet richten op drinken, en vermijd op sociale media inhoud die de eetlust opwekt.

3. Het zit misschien in je genen

Uit onderzoek blijkt dat AUD deels genetisch bepaald is. Verschillen in genen die het alcoholmetabolisme beïnvloeden, kunnen van invloed zijn op hoe snel uw lichaam alcohol verwerkt.

• Je lever gebruikt enzymen om alcohol af te breken tot acetaldehyde (een giftig bijproduct) en vervolgens tot onschadelijk azijnzuur. Genetische variaties in deze enzymen beïnvloeden hoe efficiënt u alcohol metaboliseert, wat een risicofactor kan zijn voor AUD.
• De structuur van uw dopamineroute kan u ook gevoeliger maken voor de effecten van alcohol.

Tip: Kijk in uw familiegeschiedenis naar patronen van zwaar drinken. Bespreek het met ondersteunende familieleden om uw risico's beter te begrijpen.

4. De economie is slecht

Economische factoren zoals werkloosheid en financiële stress kunnen van invloed zijn op de drinkgewoonten:

• Tijdens economische crises kan het algehele alcoholgebruik afnemen, maar in bepaalde groepen neemt het risicovolle alcoholgebruik vaak toe.
• Mannen lopen, vooral als ze werkloos zijn, een groter risico, net als degenen die te kampen hebben met ernstige economische verliezen of met minder opleiding.
• De recessie van 2008-2009 zorgde voor meer drankmisbruik, en de COVID-19-pandemie leidde tussen 2020 en 2022 tot een stijging van 38% in het aantal alcoholgerelateerde sterfgevallen.

Stress, verveling en verlies van dagelijkse structuur kunnen mensen ertoe aanzetten om te drinken voor tijdelijke verlichting, maar alcohol verhoogt uiteindelijk de angst.

Tip: Zorg voor een gestructureerde dagelijkse routine, doe mee aan zinvolle activiteiten en neem contact op met vrienden, familie of steungroepen zoals het Quietmate Forum voor begeleiding.

5. De muziek is te luid

Heb je ooit bars opgemerkt die luide muziek spelen? Uit onderzoek blijkt dat je er meer van kunt drinken:

• Achtergrondmuziek, vooral snelle of luide deuntjes, leidt tot sneller drinken. Uit één onderzoek bleek dat het verbruik met 31% toenam bij een muziekniveau van 88 dB, vergeleken met 72 dB.
• Luide muziek verhoogt de opwinding en maakt een gesprek moeilijk, waardoor er meer drankjes worden besteld.

Tip: Houd er rekening mee hoe de omgeving uw drinkgedrag beïnvloedt. Als luide muziek drang oproept, kies dan rustigere locaties of pauzeer om uw intenties voor de nacht opnieuw te bevestigen.

Samenvattend

Wat uw redenen ook zijn om te veel te drinken, het herkennen ervan is de eerste stap. Stel gezondere drinkdoelen, of neem een ​​pauze. Ontwikkel copingvaardigheden zoals sporten, een dagboek bijhouden of meditatie, en omring jezelf met ondersteunende mensen. Vergeet niet dat Quietmate hier is om je bij elke stap aan te moedigen!