Wanneer drinken het overneemt: alcoholgebruiksstoornis begrijpen

Zoals het oude gezegde luidt: “Eerst neem je een drankje, dan neemt het drankje een drankje, en dan neemt het drankje jou.” Deze ontwikkeling van informeel drinken naar afhankelijkheid heeft talloze levens beïnvloed, waaronder de schrijver F. Scott Fitzgerald, die zijn hele volwassen leven met alcoholmisbruik worstelde. Ondanks dat hij vóór zijn dood op 44-jarige leeftijd een jaar nuchter was geweest, hadden de jaren van drinken al hun tol geëist.

De gladde helling

Niemand verwacht een drankprobleem te krijgen. Het begint vaak onschuldig: een eerste voorproefje, dan een weekendborrel met vrienden. Het weekend zou over kunnen gaan naar donderdag of woensdag, vooral na een zware week. Uiteindelijk wordt drinken een nachtelijke bezigheid. Sommige mensen merken dat ze 's morgens alcohol nodig hebben om hun handen stabiel te houden, of om drie uur 's nachts drinken om hun racende geest tot rust te brengen.

Of we onszelf nu ‘alcoholisten’ noemen of niet, als drinken problemen veroorzaakt die steeds erger worden, is het tijd om op te letten.

Het probleem definiëren

Is alcoholisme een ziekte? Het korte antwoord is ja, maar dit inzicht is in de loop van de tijd aanzienlijk geëvolueerd.

Historisch gezien werd alcoholverslaving gezien als een morele tekortkoming, een vloek of zelfs demonische bezetenheid. In de 19e en het begin van de 20e eeuw begonnen wetenschappers de fysieke ‘ziekteachtige’ aard ervan te herkennen, maar verouderde opvattingen over ‘degeneratie’ – het idee dat morele tekortkomingen werden geërfd – hadden nog steeds de overhand.

Ook de terminologie is geëvolueerd. In 1994 verving de American Psychiatric Association ‘alcoholisme’ door ‘alcoholmisbruik’ en ‘alcoholafhankelijkheid’. In 2013 werden deze termen samengevoegd tot ‘alcoholgebruiksstoornis’ (AUD), gedefinieerd als een medische aandoening waarbij iemand ondanks negatieve gevolgen het alcoholgebruik niet kan stoppen of beheersen.

AUD als geestesziekte

De huidige Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders classificeert AUD als een psychiatrische stoornis. Aangezien psychiatrische stoornissen als psychische aandoeningen worden beschouwd, kwalificeert AUD inderdaad als een psychische aandoening.

Maar wanneer overschrijdt sociaal drinken die grens? De overgang van gewoonte naar fysieke afhankelijkheid is vaak geleidelijk en wazig. Om te begrijpen hoe dit gebeurt, moeten we kijken naar het effect van alcohol op de hersenen.

Hoe alcohol de hersenen beïnvloedt

• Alcohol verhoogt de dopamine: Dat warme, ontspannen gevoel na een paar drankjes komt doordat dopamine je hersenen overspoelt. Deze ‘beloningsneurotransmitter’ kan geen onderscheid maken tussen goede en slechte gewoonten, dus alcohol krijgt dezelfde ‘gouden ster’ als gezonde activiteiten.
• Het werkt kalmerend: alcohol verhoogt GABA (wat de hersenen kalmeert) terwijl glutamaat wordt onderdrukt (waardoor de hersenen worden opgewonden). Dit leidt tot ontspanning die kan omslaan in slaperigheid en de herstellende slaap verstoort.
• Het remt de prefrontale cortex: dit besluitvormingsgedeelte van je hersenen neemt een pauze als je drinkt, wat leidt tot slechte keuzes en betreurenswaardige acties.

De progressie van alcoholproblemen

Alcohol heeft een vergelijkbare invloed op de hersenen van iedereen, maar problemen ontwikkelen zich in verschillende stadia:

• Casual gebruik: Af en toe sociaal drinken dat het dagelijks leven niet verstoort
• Zwaar drinken: Regelmatig overschrijden van de aanbevolen limieten, waardoor de gezondheid in gevaar komt
• Misbruik: Alcohol verstoort relaties, werk en verantwoordelijkheden
• Afhankelijkheid: verlies van controle, met ontwenningsverschijnselen als u niet drinkt

De vicieuze cirkel van afhankelijkheid

Zodra de afhankelijkheid begint, ontstaat er een cyclus van drie fasen:

• Eetbuien/intoxicatie: toegeven aan het verlangen naar de ‘beloning’ van alcohol
• Negatieve emoties/terugtrekking: zich slecht voelen over het drinken en vervolgens ontwenningsverschijnselen ervaren als u probeert te stoppen
• Preoccupatie/anticipatie: de hunkering komt terug, wat leidt tot impulsief drinken ondanks de intenties om te stoppen

Gelijktijdige stoornissen

AUD verschijnt vaak naast andere psychische aandoeningen:

• Angststoornissen (20-30% ontwikkelt AUD)
• Bipolaire stoornis (25-45% ontwikkelt AUD)
• Schizofrenie (bijna 25% voldoet aan de AUD-criteria)
• PTSS en complex trauma (33-50% ontwikkelt AUD)
• Depressie

Deze omstandigheden werken vaak op complexe manieren samen, waardoor het moeilijk is om te bepalen welke eerst was.

Herstel is mogelijk

Het goede nieuws is dat de AUD-behandeling werkt. Zo kunt u herstel benaderen:

• Begin met detoxen: Stop veilig met drinken, indien nodig onder medisch toezicht
• Kies uw aanpak: Opties omvatten gesprekstherapie, cognitieve gedragstherapie en andere evidence-based behandelingen
• Bouw uw ondersteuningsteam: Betrek artsen, professionals in de geestelijke gezondheidszorg, vertrouwde vrienden en familie
• Behandel gelijktijdig voorkomende stoornissen: zorg ervoor dat alle psychische aandoeningen worden behandeld
• Plan voor triggers: Identificeer situaties die hunkeren kunnen veroorzaken en houd strategieën gereed

Vooruit

In plaats van zich te concentreren op de vraag of AUD een psychische aandoening is, is de belangrijkste vraag hoe deze te overwinnen. Bij Quietmate zijn we er om u te helpen alcoholproblemen direct aan te pakken met door de wetenschap ondersteunde programma's en een ondersteunende gemeenschap. Herstel is haalbaar en ondersteuning is bij elke stap beschikbaar.