Waarom drinken mensen? De wetenschap en cultuur achter alcohol

Zoals dichter Charles Bukowski ooit schreef: "Als er iets ergs gebeurt, drink je in een poging het te vergeten; als er iets goeds gebeurt, drink je om het te vieren; en als er niets gebeurt, drink je om iets te laten gebeuren." Mensen drinken om talloze redenen, maar of alcohol ook daadwerkelijk datgene oplevert waar ze naar op zoek zijn, is een heel andere zaak. Ondanks de voordelen die vaak van korte duur zijn, heeft alcohol een krachtige greep op de mensheid – en dat al eeuwenlang. Dus waarom drinken mensen? En waarom vinden ze het leuk om dronken te worden, ook al is dat duidelijk niet bevorderlijk voor hun welzijn op de lange termijn? Een deel van het antwoord ligt in de wetenschap; een ander deel ligt in culturele invloed.

Een dronken geschiedenis

Van bruiloften en barbecues tot eenvoudige diners thuis, alcohol staat vaak centraal. Deze aantrekkingskracht op alcoholische dranken gaat duizenden jaren terug. Maar wat maakt het zo aantrekkelijk?

Het verhaal van alcohol is zo oud als de beschaving. Archeologen geloven dat onze voorouders fermentatie per ongeluk ontdekten, misschien toen fruit of granen in een bak met water lieten rotten. Dit gelukkige ongeluk werd al snel duidelijk toen mensen de effecten van dit ‘magische’ brouwsel ervoeren. Stel je de vreugde voor van die vroege mensen toen een slokje gefermenteerd fruit hun prehistorische zorgen deed verdwijnen.

Van de oude Sumeriërs en Egyptenaren die bier brouwden tot de Grieken en Romeinen die wijn als een voedingsmiddel beschouwden: alcohol is al millennia lang door de menselijke geschiedenis gestroomd.

“Sommige dansen om te onthouden, sommige dansen om te vergeten”

Wanneer u van een alcoholische drank nipt, komt ethanol, het actieve ingrediënt, in uw bloedbaan terecht en reist naar uw hersenen. Daar maakt het gebruik van het beloningssysteem van de hersenen, waardoor feel-good neurotransmitters zoals dopamine vrijkomen. Het resultaat? Een warm, wazig gevoel, hartelijk lachen en verminderde remmingen die u helpen ontspannen en u socialer voelen. Het is zorgeloze euforie op verzoek - geen wonder dat het onweerstaanbaar kan worden!

De ‘haak’ die ervoor zorgt dat mensen terugkeren naar alcohol varieert. Sommigen worden aangetrokken door de stimulerende eigenschappen, terwijl anderen het vooral gebruiken om te ontspannen. Sommigen drinken ter inspiratie; anderen drinken om te vergeten. Het is ook gebruikelijk om beide impulsen te ervaren, afhankelijk van de situatie.

Waarom houden mensen ervan om dronken te worden (zelfs als dit problemen veroorzaakt)?

Ongeacht de motivatie, aanhoudend alcoholgebruik gaat vaak gepaard met een plotwending. Na verloop van tijd kan de relatie van de hersenen met alcohol wankel worden. U kunt erop gaan vertrouwen om u op uw gemak te voelen, stress te verlichten of een praatje te maken – en dat is waar problemen kunnen beginnen.

Het belangrijkste probleem is tolerantie: je hebt meer alcohol nodig om hetzelfde euforische effect te ervaren. Bij regelmatig drinken passen de hersenen zich aan door de natuurlijke niveaus van neurotransmitters zoals dopamine te verlagen. Als gevolg hiervan heb je steeds meer alcohol nodig om hetzelfde effect te ervaren – en dat effect wordt moeilijker te bereiken. Bij intensief gebruik verdwijnt het plezier en kan het zijn dat je gaat drinken om je ‘normaal’ te voelen.

Vloeibare moed in een glas

Het is niet alleen de biologie die ons tot alcohol aantrekt; ook sociale factoren spelen een grote rol. Mensen zijn sociale wezens. Wij houden van bijeenkomsten en feesten, waarbij alcohol vaak een hoofdrol speelt. Waarom? Drinken kan ons helpen ontspannen en onze waakzaamheid verminderen, waardoor sociale interacties soepeler en gemakkelijker aanvoelen.

Het gebruik van alcohol als sociaal smeermiddel kan echter een hellend vlak zijn. Zoals elke kortere weg kan het op het moment geweldig aanvoelen, maar je later een slechter gevoel geven.

Loskomen van de aantrekkingskracht van alcohol

Als u overweegt uw relatie met alcohol te veranderen (of dat nu betekent dat u moet bezuinigen of stoppen), volgen hier enkele stappen om u op weg te helpen:

• Bewust drinken. Let op wanneer en waarom je drinkt. Grijp je naar een glas uit gewoonte, stress of sociale druk? Het herkennen van uw triggers is de eerste stap naar verandering.
• Alternatieve drankjes. Vul uw koelkast met niet-alcoholische opties zoals kruidenthee, bruisend water of alcoholvrij bier. Ze kunnen net zo bevredigend zijn!
• Vind nieuwe ontspanningsstrategieën. Als je alcohol gebruikt om te ontspannen, probeer dan yoga, meditatie, lezen of een wandeling in het park als je nieuwe ‘happy hour’.
• Blijf sociaal, zonder alcohol. Geef uw sociale leven niet op, verleg gewoon de focus. Probeer filmavonden, wandeltochten of kooklessen. Misschien creëer je nog meer memorabele momenten zonder een drankje in de hand.

De reis naar verandering kent ups en downs, maar met vastberadenheid en de juiste strategieën kun je een gezonder en gelukkiger einde schrijven. Bedenk dat het doel niet alleen is om te overleven, maar om te gedijen.