Potęga altruizmu: jak pomaganie innym pomaga także Tobie

Czy byłeś kiedyś ofiarą przypadkowego aktu dobroci? Być może ktoś zapłacił za Twoją kawę w kolejce do samochodu lub przepuścił Cię przed sobą, gdy się spóźniłeś. Te chwile nie tylko wywołują uczucie wdzięczności — często inspirują nas do okazywania podobnej życzliwości innym.

Ten efekt falowania jest powodem, dla którego altruizm jest tak ważny. Tworzy milszy i bardziej współczujący świat dla wszystkich. Czym jednak właściwie jest altruizm i jak możemy go praktykować w życiu codziennym? Przyjrzyjmy się tej potężnej ludzkiej jakości.

Czym jest altruizm?

Pojęcie altruizmu spopularyzował w XIX wieku francuski filozof Auguste Comte. Pochodzi od łacińskiego słowa „alteri” (co oznacza „inni ludzie”) i powstało jako przeciwieństwo egoizmu.

Dziś definiujemy altruizm jako okazywanie prawdziwej troski o innych i pomaganie, nie oczekując niczego w zamian. Jest to przeciwieństwo zachowania egoistycznego — zamiast szukać osobistych korzyści, działania altruistyczne mają na celu poprawę dobrostanu innej osoby.

Chociaż często słyszymy o dramatycznych aktach bohaterstwa, życie codzienne jest pełne mniejszych altruistycznych momentów: otwierania drzwi, pozwalania komuś wmieszać się w ruch, przekazywania datków na rzecz lokalnych organizacji charytatywnych lub wolontariatu w organizacjach społecznych. Liczy się nawet ostrożne prowadzenie pojazdu w strefie szkolnej — dbasz o to, aby nie wyrządzić krzywdy innym.

Empatia – zdolność rozumienia uczuć innych i dzielenia się nimi – stanowi podstawę większości altruistycznych zachowań.

Różne typy altruizmu

Altruizm przybiera różne formy. Psychologowie ogólnie wyróżniają cztery główne typy:

• Altruizm genetyczny: pomaganie bliskim członkom rodziny, takim jak rodzice poświęcający się dla dzieci lub rodzeństwo oddające sobie narządy
• Altruizm wzajemny: Pomoc w oczekiwaniu na przyszłość odwzajemnioną
• Altruizm wybrany przez grupę: przynoszenie korzyści określonym społecznościom – na przykład wolontariat na rzecz swojej grupy religijnej lub sprzątanie parku w okolicy
• Czysty altruizm: pomaganie nieznajomym bez oczekiwania nagrody, często motywowane wartościami moralnymi, np. pomaganie komuś w przejściu przez ulicę lub anonimowe przekazywanie datków

Dlaczego altruizm ma znaczenie

Korzyści z altruizmu wykraczają daleko poza ludzi, którym pomagamy. Nawet małe czyny wywołują pozytywne skutki. Oto pięć kluczowych korzyści:

• Lepsze zdrowie: Badania pokazują, że altruizm może obniżyć ciśnienie krwi, zmniejszyć przewlekły ból, a nawet zwiększyć długowieczność
• Lepsze samopoczucie psychiczne: pomaganie innym aktywuje obszary mózgu związane z przyjemnością i szczęściem, poprawiając nastrój i poczucie własnej wartości
• Większa perspektywa: pomaganie innym, zwłaszcza tym, którzy mieli mniej szczęścia, pomaga nam bardziej docenić własną sytuację
• Lepsze relacje: Altruizm wzmacnia więzi — badania pokazują, że wiąże się on ze szczęśliwszymi małżeństwami i jest cenioną cechą u partnerów
• Lepsze powiązania społeczne: pomaganie innym zmniejsza samotność i buduje społeczność poprzez znaczące zaangażowanie

Jak kultywować altruizm

Budowanie altruistycznych nawyków działa najlepiej, gdy wykorzystujemy nasze naturalne mocne strony. Oto sześć praktycznych sposobów rozwijania „pomocnych mięśni”:

• Zidentyfikuj swoje mocne strony: Zastanów się, w czym jesteś dobry i jakie masz zasoby. Dobrze radzisz sobie z narzędziami? Pomóż sąsiadowi w naprawie. Masz samochód? Dostarczaj posiłki na cele charytatywne.
• Wizualizuj pomaganie: wyobraź sobie, że przed rozpoczęciem dnia wykonujesz miłe uczynki. To „przygotowanie” zwiększa prawdopodobieństwo zauważenia okazji i wykorzystania ich.
• Praktykuj wdzięczność: Wdzięczni ludzie są zazwyczaj bardziej hojni. Pisanie notatek z podziękowaniami lub docenianie tego, co masz, inspiruje do płacenia dalej.
• Rozwijaj współczucie: nawiązuj kontakt wzrokowy, aktywnie słuchaj i staraj się zrozumieć punkt widzenia innych. Pamiętaj, że każdy stoi przed ukrytymi wyzwaniami.
• Oferuj szczere komplementy: Doceniaj pozytywne cechy innych — zajmuje to sekundy, ale może zwiększyć ich pewność siebie na lata.
• Pomóż jednej osobie dziennie: Zacznij od małego, jednego codziennego aktu dobroci. Zauważ, jak się z tym czujesz, a następnie poszukaj więcej możliwości.

Jedzenie na wynos

Pomaganie innym bez oczekiwania zwrotu przynosi korzyści zarówno Twojemu zdrowiu fizycznemu, jak i psychicznemu. Altruizm nie wymaga wielkich gestów – nawet przyjazny uśmiech może rozjaśnić czyjś dzień. Gdy doświadczysz pozytywnego wpływu na siebie i innych, prawdopodobnie uznasz, że altruizm stanie się naturalną częścią twojego życia.

Jeśli alkohol wpływa na Twoją zdolność do pojawiania się przed innymi, rozważ wypróbowanie Quitmate. To podejście poparte neuronauką pomogło wielu ludziom zmniejszyć spożycie alkoholu, jednocześnie budując zdrowsze nawyki i poprawiając ogólne samopoczucie.