Hiểu thói quen và nghiện ngập: Những khác biệt chính và cách đối phó

Nhận thức được sự khác biệt giữa thói quen và chứng nghiện là điều cần thiết để tự nhận thức và quản lý hành vi hiệu quả. Mặc dù các thói quen nhìn chung không nguy hiểm nhưng chúng có thể phát triển thành những hình mẫu có tính hủy diệt và dẫn đến nghiện. Biết khi nào một thói quen đã vượt qua ranh giới đó là rất quan trọng để thực hiện thay đổi lối sống lành mạnh. Trong bài viết này, chúng ta sẽ khám phá những khác biệt tinh tế giữa những hành vi này và cách chúng tác động đến cuộc sống của chúng ta.

Thói quen và nghiện ngập: Sự khác biệt là gì?

Thói quen là một hành vi thường ngày được thực hiện một cách vô thức, chẳng hạn như đánh răng sau khi tắm hoặc uống một tách trà hàng đêm. Ngược lại, chứng nghiện liên quan đến sự phụ thuộc về thể chất hoặc tâm lý vào một chất hoặc hành vi. Hãy xem xét sự khác biệt của họ chi tiết hơn.

Mức độ kiểm soát

Thói quen dễ kiểm soát hơn—bạn có thể thay thế thói quen xấu bằng thói quen tốt bằng cách tự kỷ luật. Tuy nhiên, với chứng nghiện, hành vi đó sẽ kiểm soát bạn. Ví dụ, chứng nghiện rượu làm suy yếu khả năng điều tiết việc uống rượu của bạn, khiến bạn khó dừng lại dù biết tác hại.

Hậu quả

Thói quen thường không ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, các mối quan hệ hoặc sự nghiệp của bạn. Nghiện ngập, như nghiện rượu, có thể dẫn đến các vấn đề nghiêm trọng như:

• Nguy cơ sức khỏe: Bệnh gan, huyết áp cao, đột quỵ, viêm tụy và tổn thương não
• Các vấn đề về sức khỏe tâm thần: Lo lắng, trầm cảm, mất ngủ và rút lui khỏi xã hội
• Các vấn đề về mối quan hệ: Xung đột, bạo lực gia đình, ngoại tình và ly hôn
• Ảnh hưởng đến trẻ em: Các vấn đề lo lắng, cảm giác tội lỗi, tức giận và tin tưởng
• Căng thẳng tài chính: Nợ nần và tình trạng vô gia cư
• Các vấn đề xã hội và pháp lý: Lái xe khi say rượu, tội phạm và STI
• Tác động nghề nghiệp: Vắng mặt, tai nạn, hiệu suất kém và mất việc

Tần suất và mức độ khẩn cấp

Nghiện liên quan đến cảm giác thèm ăn mãnh liệt và sự tham gia thường xuyên—thường nhiều lần trong ngày—được ưu tiên hơn trách nhiệm. Ngược lại, thói quen là một phần của thói quen và thiếu tính cấp bách.

Tác dụng thần kinh

Nghiện làm thay đổi cấu trúc và chức năng của não, gây tổn hại đến các khu vực chịu trách nhiệm phán đoán, trí nhớ và phối hợp. Thói quen cũng có thể ảnh hưởng đến đường dẫn thần kinh nhưng không nghiêm trọng.

Sự phụ thuộc và rút tiền

Chứng nghiện tạo ra nhu cầu về thể chất, dẫn đến các triệu chứng cai nghiện như kích động, ảo giác và tăng huyết áp khi bạn cố gắng cai thuốc. Thói quen không gây ra sự lệ thuộc hay rút lui.

Sự đối đãi

Thói quen có thể được thay đổi bằng các chiến lược tự lực, trong khi chứng nghiện thường cần sự can thiệp của chuyên gia, bao gồm giải độc, trị liệu, dùng thuốc và tư vấn.

Làm thế nào để biết đó là chứng nghiện hay thói quen

Vì thói quen có thể trở thành cơn nghiện, hãy tự hỏi bản thân những câu hỏi sau để xác định vị trí của bạn:

• Bạn có bị ám ảnh bởi hành vi đó không?
• Bạn có tiếp tục bất chấp những ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe, công việc hoặc các mối quan hệ không?
• Bạn có cảm thấy lo lắng hoặc không thể hoạt động nếu không có nó?
• Bạn đã thử cắt giảm hoặc dừng lại nhưng không thành công?
• Bạn có gặp các triệu chứng cai nghiện nghiêm trọng không?
• Bạn có thường xuyên đặt mình vào những tình huống nguy hiểm không?
• Bạn có che giấu hành vi đó với người khác không?
• Có khó để thừa nhận hành vi đang gây ra vấn đề?

Trả lời "có" cho một hoặc nhiều điều có thể cho thấy bạn đang bị nghiện.

Làm thế nào để vượt qua cơn nghiện

Dưới đây là những chiến lược thiết thực để đối phó và vượt qua cơn nghiện:

• Loại bỏ các yếu tố kích hoạt: Xác định và tránh các tình huống thúc đẩy hành vi, chẳng hạn như các sự kiện xã hội có rượu hoặc môi trường căng thẳng. Thay thế các yếu tố kích hoạt bằng các hoạt động tích cực như đi bộ, nghe nhạc hoặc đọc sách.
• Tránh bị cô lập: Luôn kết nối với bạn bè và gia đình luôn ủng hộ. Tham gia các hoạt động nhóm để duy trì trách nhiệm và ngăn ngừa tái nghiện.
• Dành thời gian với những người tích cực: Hãy tránh xa những người tạo điều kiện cho bạn nghiện. Xây dựng một mạng lưới khuyến khích sự phục hồi của bạn.
• Tìm kiếm sự trợ giúp từ chuyên gia: Tham khảo ý kiến ​​bác sĩ hoặc trung tâm phục hồi chức năng để khám phá các lựa chọn điều trị như trị liệu, dùng thuốc hoặc chương trình cai nghiện.
• Kỷ niệm chiến thắng của bạn: Tự thưởng cho mình những cột mốc quan trọng—chẳng hạn như một bộ trang phục mới hoặc một chuyến đi—để duy trì động lực.
• Hãy tiếp tục: Phục hồi là một cuộc hành trình với những thăng trầm. Hãy kiên trì; nhiều người thành công sau nhiều lần thử.

Nghiện hoặc Thói quen: Nhận trợ giúp bạn cần

Thừa nhận vấn đề là bước đầu tiên. Hiểu được sự khác biệt giữa thói quen và chứng nghiện giúp bạn xác định khi nào bạn cần hỗ trợ và hành động để có một cuộc sống lành mạnh hơn.